Alle Wereldgodsdiensten hebben hun eigen feestdagen en vieringen, zo ook de islam. De islam kent veel vieringen, maar slechts twee feestdagen, namelijk het Offerfeest en het Suikerfeest. Tijdens deze feestdagen en vieringen worden invloedrijke gebeurtenissen in de geschiedenis van moslims herdacht. In dit artikel vertellen we je meer over de twee belangrijkste feestdagen en zullen we ook kort ingaan op de overige vieringen.
De data van deze feestdagen en vieringen worden berekend volgens een maankalender: de Hijri-kalender. In de Koran staat dat de zon en de maan door Allah zijn geschapen, en dat de maan de tijdmaat aangeeft. Het islamitisch jaar volgt dus de Koran en de moslimkalender kent geen seizoensgebonden feesten en schrikkelmaanden. Daarom is het soms lastig om precies te bepalen wanneer een herdenking of viering begint. De Islamitische kalender is 11 tot 12 dagen korter dan de christelijke (Gregoriaanse) kalender, die we in Nederland normaal gesproken aanhouden. Vanuit het standpunt van de Gregoriaanse kalender begint het islamitische Nieuwjaar elk jaar op een andere dag.
Offerfeest (Eid-al-Adha, ‘Slachtfeest’, ‘Feest van Ibrahim’ of ‘Schapenfeest’)
Het Offerfeest is het belangrijkste feest van de islam, het duurt drie dagen en vindt plaats op de tiende dag van de Hadj- de pelgrimstocht naar mekka. Op deze dagen wordt er gevierd dat profeet Ibrahim een schaap mocht offeren in plaats van zijn zoon Ismael.
In alle tradities, van de joodse en christelijke geschriften tot die van de islam, wordt er gepraat over aartsvader Ibrahim (of Abraham). Deze man krijgt op oudere leeftijd een kind, waarbij er beloofd wordt dat Ibrahim de stamvader zou worden van een heel volk.
Op een dag stelt Allah hem op de proef, waarbij Ibrahim zijn zoon moet offeren aan Allah. Ibrahim was in staat dat te doen, maar Allah zond uiteindelijk een schaap naar de man zodat Ismael gespaard kon blijven. Ibrahim doorstaat de proef, mag zijn zoon houden en offert dus een schaap aan Allah.
Tijdens het Offerfeest worden er in Mekka tienduizenden dieren geofferd en het vlees wordt verdeeld onder familieleden, vrienden, arme mensen en daklozen. Het is tijdens deze dagen ook verplicht voor moslims om geld te doneren aan de armen.
Verschillende versies belangrijke gebedsdagen
Volgens de Joden en Christenen, echter, heette de zoon Izaak, waaruit later het Israëlische volk voort zou komen. De Islam gelooft echter dat het Ismael is, waaruit later de Arabieren voort zouden komen.
Er is geen bewijs voor het bestaan van Abraham of Ibrahim. Dit geschil zal waarschijnlijk onopgelost blijven.
Afkeuring onverdoofd slachten
Tijdens het Offerfeest offeren moslims een schaap, geit, rund of kameel. De dieren worden op een rituele wijze geslacht.
De laatste jaren heeft het onverdoofd slachten veel kritiek opgeleverd in Nederland en België. In Nederland moeten dieren namelijk officieel worden verdoofd voordat ze geslacht worden, maar voor religieuze praktijken is er een uitzondering gemaakt. Echter moet er wel een huisarts aanwezig zijn bij dit soort religieuze slachtingen. In België mag er sinds 2016 absoluut niet meer geslacht worden zonder verdoving.
Suikerfeest (Eid-al-Fitr of ‘het kleine feest’)
Het Suikerfeest wordt gevierd op de eerste dag van de 10e maand van de islamitische kalender. Met dit feest wordt het einde van de Ramadan (vastenperiode) gevierd. Mohammed zou op deze dag de eerste openbaring ontvangen van aartsengel Djibril (bekend als aartsengel Gabriel binnen het christendom).
Tijdens de Ramadan, de negende maand van de islamitische kalender, onthouden moslims zich iedere dag van zonsopkomst tot zonsondergang van eten, drinken en seks. Ook staan bidden en zelfreflectie centraal. Na zonsondergang komt men bijeen om de iftar, de maaltijd na het vasten, te nuttigen. Het vasten duurt 29 tot 30 dagen, afhankelijk van de maangebonden islamitische kalender.
Engel Djibril verschijnt bij Mohammed
In het jaar 610 verscheen aartsengel Djibril in een visioen van profeet Mohammed en maakte hij bekend dat hij een boodschapper was van Allah. Pas na een aantal van deze visioenen begon Mohammed de betekenis ervan in te zien. Djibril leerde Mohammed de heilige verzen die de basis van de islam en de Koran zouden vormen. Mohammed vraagt zijn volgers vervolgens om deze maand van de eerste openbaring, de Ramadan, te herdenken door middel van vasten, gebed en bijdragen aan goede doelen en deze fase af te sluiten met een feest.
Slag bij Badr
Ook de Slag bij Badr wordt herdacht tijdens deze periode. De veldslag gebeurde in 624 onder leiding van Mohammed en was de eerste grote veldslag tussen moslims en Mekkanen. Ondanks de overmacht van de Mekkanen, wonnen de moslims onder leiding van Mohammed de slag. De overwinning was volgens de islamitische geloofsovertuiging tevens te danken aan duizenden engelen van Mohammed. Met het winnen van de veldslag was de autoriteit van de islam ingeluid.
De Ramadan en het Suikerfeest zijn onlosmakelijk verbonden met de openbaringen aan Mohammed en de winst tijdens de Slag bij Badr. De periode wordt in dankbaarheid en samen met familie en vrienden afgesloten met het Suikerfeest.
Zowel Eid-al-Adha als Eid-al-Fits zijn gelegenheden voor moslims om hun dankbaarheid te uiten naar Allah en de armen te helpen.
De overige vieringen van de Islam
Mawlid an-Nabi (‘De geboortedag van Mohammed’)
Moslims vieren op deze dag de geboorte van profeet Mohammed. Hij werd geboren op de derde maand van het islamitische maanjaar; op de christelijke kalender is dat het jaar 570 n. Chr. Er wordt op deze dag zoet gegeten; zoetigheid staat voor moslims namelijk symbool voor het positief denken over de profeet. In Turkije eet men griesmeel met boter en honing, wat volgens de islamitische traditie het lievelingseten van de profeet was.
Regaib Kandili (‘Nacht van de wonderen’)
Dit wordt gevierd op de eerste nacht van donderdag op vrijdag van de zevende maand van de islamitische kalender. Tijdens deze nacht herdenken moslims in Turkije dat de moeder van Mohammed zwanger werd van de profeet. Moslims geloven dat bij het opzeggen van bepaalde verzen uit de Koran, hun wensen uitkomen. Er wordt ook gevast. Echter is er twijfel over de legitimiteit van deze traditie, omdat er in de Koran en Hadith hier weinig over gesproken wordt.
Lailat-ul-Meraj (‘De Nachtreis van Mohammed’)
De reis van Mohammed van Mekka naar Jeruzalem – en van Jeruzalem naar de hemel- worden herdacht en gevierd, op de 27ste dag van de zevende maand van de Hijra. Er wordt geloofd dat Mohammed op Buraq, een wit dier met vleugels aan de hoeven, samen met Djibriel naar Jeruzalem vloog. In de zevende hemel zag hij Allah en keerde terug naar Mekka. Jeruzalem wordt hierom als een heilige stad gezien. In de avond herdenken moslims deze gebeurtenis in de moskee.
Lailat-ul-Baraat (‘Nacht van de Lotsbezegeling’)
Tijdens deze nacht wordt er door Allah bepaalt wie er in het volgende jaar geboren zullen worden of dood zullen gaan. Er wordt gemediteerd en gebeden em er wordt om vergeving gevraagd voor zonden. Twee weken hierna begint de Ramadan.
Ramadan (‘Vastentijd’)
Dit is de maand waarin de eerste openbaringen uit de Koran aan Mohammed werden gedaan. Daarom vasten moslims tussen zonsopgang en zonsondergang. Behalve vasten, mogen moslims ook niet roken en seks hebben.
Lailat-ul-Qadr (‘Nacht van de Beslissing’, ‘Nacht van de goddelijke beschikking’, ‘Waardevolle nacht’)
Deze viering vindt plaats op de 27ste nacht van de Ramadan en is de meeste heilige nacht van de Ramadan. In deze nacht werd de eerste openbaring van de Koran door engel Djibriel aan Mohammed overgeleverd.
Id-ul-Hadj (‘Bedevaart naar Mekkal)
Iedere gezonde, volwassen moslim moet de Hadj minstens een keer in zijn leven hebben gedaan. Aan het begin van de twaalfde islamitische maand trekken daarom veel moslims naar Ka’bah in Mekka. De Ka’bah is een kubusvormig gebouw dat staat midden in de Grote Moskee in Mekka. Het is de bedoeling dat men tegen de klok in zeven keer rond dit gebouw loopt.
Muharram (‘Islamitisch Nieuwjaar’)
De islamitische jaartelling start met de eerste dag van de maand Muharram. Op deze dag wordt de hidjra gevierd, de emigratie van Mohammed en zijn volgelingen van Mekka naar Medina in 622. Daarnaast wordt er geloofd dat in deze maand de aarde en de hemel geschapen zijn.
Asjoera (De tiende dag)
Op de tiende dag van de Muharram werd in 623 door Mohammed besloten dat deze dag eentje van vasten zou zijn. Later werd er bepaald dat het vasten vervangen zou worden door het vasten tijdens de Ramadan. Sjiieten en soennieten herdenken deze dag overigens anders. Sjiieten rouwen de eerste tien dagen om de dood van Imam Hussein, de kleinzoon van Mohammed, die tijdens de Slag om Karbala in het jaar 680 op de tiende dag van de maand omkwam. Soennieten, daarentegen, herdenken deze dag als de dag dat Mozes de mensen uit Israel wegvoerde uit de slavernij van Egypte.